कर्नाटक निवडणुकीने भाजपच्या दक्षिण मिशनलाच धक्का.!

कर्नाटक विधानसभा निवडणुकीचे निकाल भारतीय जनता पक्षासाठी धक्क्यापेक्षा कमी नाहीत. या निकालांनी भाजपच्या दक्षिण मिशनलाच धक्का दिला नाही तर २०२४ मध्ये होणाऱ्या लोकसभा निवडणुकीसाठीही या निकालांनी पक्षासमोर अडचणी निर्माण केल्या  आहेत.

कर्नाटक विधानसभेच्या निवडणुकीत काँग्रेस पुन्हा सत्तेत परतली. भाजपच्या या निवडणुकीतील पराभवामुळे भविष्याची चिंता वाढली आहे. राज्यातील एकूण २२४ जागांपैकी काँग्रेसने १३६ जागा जिंकल्या आहेत, तर सत्ताधारी भाजपला केवळ ६५ जागांवर समाधान मानावे लागले आहे. या निवडणुकीचे राजकीय महत्त्व केवळ कर्नाटकच्या राजकारणापुरते मर्यादित नसून २०२४ च्या लोकसभा निवडणुकीच्या दृष्टिकोनातूनही हे महत्त्वाचे मानले जात आहे. अशा स्थितीत कर्नाटकच्या पराभवाने भाजपच्या मिशन-२०२४ साठीचा ताण वाढला आहे का?

२०२४ च्या लोकसभा निवडणुकीत भाजपने ४०० जागा जिंकण्याचे लक्ष्य ठेवले आहे. या दृष्टिकोनातूनही कर्नाटकची निवडणूक भाजपसाठी महत्त्वाची मानली जात होती. अशा स्थितीत कर्नाटकात भाजप सत्तेबाहेर राहिल्याने पक्षाला आपले लक्ष्य गाठणे अवघडच नाही तर अशक्यही होऊ शकते. कर्नाटक निवडणूक ही २०२४ ची उपांत्य फेरी मानली जात होती. अशा स्थितीत पक्षाच्या पराभवामुळे भविष्याची चिंता वाढली आहे.

२०२४ च्या लोकसभा निवडणुकीत काँग्रेस कर्नाटकात भाजपच्या  जागा कमी करू शकतो. २०१९ च्या लोकसभा निवडणुकीत, राज्यातील २८ जागांपैकी भाजपने २५ जागा जिंकल्या आणि त्यांच्या समर्थित अपक्ष उमेदवारांनी एक जागा जिंकली तर काँग्रेस-जेडीएसला प्रत्येकी एक जागा मिळाली होती.

पश्चिम बंगाल, बिहार, झारखंड, महाराष्ट्राबरोबरच कर्नाटकातूनही भाजपच्या जागा कमी होऊ शकतात. या राज्यांतील जागांचा तोटा भरून काढण्यासाठी भाजपला नवीन राज्ये शोधावी लागतील, जी शक्य नाही.

विशेष म्हणजे २०१९च्या लोकसभा निवडणुकीत भाजपने बंगालमध्ये ४२ पैकी १८, महाराष्ट्रात ४८ पैकी २३, कर्नाटकात २८ पैकी २५, बिहारमध्ये ४० पैकी १७, झारखंडमध्ये १४पैकी १२ जागा जिंकल्या. पाच राज्यांतील एकूण १७२ जागांपैकी भाजपने स्वबळावर ९८ जागा जिंकल्या, तर त्यांच्या मित्रपक्षांना ४२ जागा मिळाल्या. अशा प्रकारे १७२ पैकी १४९ जागांवर भाजप आघाडीने विजय मिळवला.

 महाराष्ट्रातील राजकीय समीकरणे बदलली आहेत. २०१९ मध्ये भाजपसोबत युती करून निवडणूक लढवणारी शिवसेना आता काँग्रेस आणि राष्ट्रवादी काँग्रेससोबत महाविकास आघाडीत आहे. भाजपने एकनाथ शिंदे यांना साथ दिली मात्र मूड ऑफ नेशनच्या सर्वेक्षणात महाविकास आघाडीला ४८ पैकी ३४ जागा मिळण्याची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे. तसेच बिहारमध्ये नितीश कुमार आता महाआघाडीत परतले आहेत, त्यामुळे बिहारमध्येही भाजपचे नुकसान होऊ शकते. पश्चिम बंगालमध्ये ममता बॅनर्जी तिसऱ्यांदा सत्तेवर आल्यानंतर भाजपचे समीकरण बिघडले असून त्यांचे सर्व नेते टीएमसीमध्ये सामील होत आहेत.

दक्षिण आंध्र प्रदेश, केरळ, पुद्दुचेरी, तामिळनाडू आणि तेलंगणामध्ये भाजपला अद्याप स्वत:ची स्थापना करता आलेली नाही. दक्षिणेकडील सहा राज्यांमध्ये लोकसभेच्या १३९ जागा आहेत, ज्या एकूण लोकसभेच्या जागांपैकी सुमारे २५ टक्के आहेत. अशा परिस्थितीत दक्षिण भारत राजकीयदृष्ट्याही खूप महत्त्वाचा आहे. २०१९ मध्ये, कर्नाटक आणि तेलंगणामध्ये भाजपला जागा मिळाल्या, परंतु उर्वरित दक्षिणेकडील राज्यांमध्ये जागा मिळाल्या नाहीत. कर्नाटकच्या माध्यमातून भाजपला दक्षिणेत पाय पसरवायचे आहेत, पण कर्नाटकातच धक्का बसला तर तेलंगणा, आंध्र प्रदेशसह इतर दक्षिणेकडील राज्यांमध्ये मोठा राजकीय फटका बसू शकतो.

कर्नाटक विधानसभा निवडणुकीत भाजपचा पराभव झाला, तर दक्षिण भारतातून त्याचे पुनरागमन सुरू होऊ शकते. अशा स्थितीत अखिल भारतीय पक्ष असल्याचा दावा करणाऱ्या भाजपलाही कर्नाटकातील पराभवाचा फटका बसू शकतो. भाजपला स्वबळावर दक्षिणेतील राज्यांपैकी केवळ कर्नाटकातच आपली मुळे रोवता आली आहेत. कर्नाटक वगळता दक्षिणेकडील कोणत्याही राज्यात भाजपचा फारसा प्रभाव नाही.

९५६१५९४३०६