प्रवास करताना सेल्फी घेणे हा एक लोकप्रिय ट्रेंड बनला आहे. सोशल मीडिया आल्यापासून सेल्फीची क्रेझ अधिकच पाहायला मिळत आहे. पण सेल्फीचा ट्रेंड लोकांच्या जीवालाही मोठा धोका बनत आहे. गेल्या काही वर्षात केवळ सेल्फी काढल्यामुळे अनेकांना आपला जीव गमवावा लागला आहे. अर्थातच तुम्ही सेल्फीद्वारे अविस्मरणीय क्षण टिपू शकता, परंतु काही वेळा तुमचा जीवही धोक्यात येऊ शकतो.

मोबाईल कॅमेर्‍याद्वारे सेल्फी घेणे ही जगातील गंभीर समस्यांपैकी एक आहे. सेल्फीचा छंद म्हणजेच मोबाईल कॅमेऱ्यातून स्वत:चे छायाचित्र काढण्याचा छंद जीवघेणा ठरत असल्याच्या बातम्या आजकाल ऐकायला मिळत आहेत. नवी पिढी या सापळ्यात खोलवर अडकली आहे. आज प्रत्येकजण आपल्या जीवाची पर्वा न करता थरारक, आश्चर्यकारक आणि विस्मयकारक सेल्फी घेत आहे. कुणी पाण्यात उडी मारताना सेल्फी काढताना, कुणी सापासोबत, कुणी सिंह, वाघ, चित्तासोबत, कुणी हवेत डोलताना, कुणी आगीशी खेळताना, कुणी मोटारसायकलवरून चाली खेळताना जीव गमावला आहे. पण याच रवीवारी

चंद्रपूर जिल्ह्यातील घोडाझरी  तलावावर गेलेल्या  एका  युवकाला सेल्फिचा नाद नडला त्याला  वाचविण्याच्या प्रयत्नात  तीन मित्रही बुडाले.सेल्फी काढताना एका मित्राला  वाचविण्याच्या नदातून चार मुलाचा दुर्दैवी मृत्यू झाला.मात्र आश्चर्याची बाब म्हणजे अशा घटनांपासून लोक काही धडा घेत नाहीत आणि सरकारही मूक प्रेक्षक बनून या घटना पाहत आहेत.

सेल्फीमुळे होणारे मृत्यू हे अधिक दुःखद आहेत कारण ते केवळ छंदातून घेतलेल्या निष्काळजीपणाचे परिणाम आहेत. सेल्कीचे वाढते प्रमाण, त्यामुळे होणारे वेदनादायक मृत्यू ही कोणा एका राष्ट्राची समस्या नसून ती आंतरराष्ट्रीय समस्या बनत चालली आहे. ही क्रेझ झाकण्यासाठी मीडियाने तुमची दिशाभूल केली आहे. पण सोशल साइट्सही दिशाभूल करत आहेत. या जीवघेण्या साथीला वेळीच आळा घातला नाही, तर येणाऱ्या काळात हा दु:खद आणि भयावह मृत्यूचा छंद प्रत्येक माणसाला बसू शकतो. याबाबत जनजागृती मोहीम राबविण्याची आणि सरकारने दारूबंदीची व्यवस्था करण्याची गरज आहे.

सेल्फीचा ट्रेंड तरुण-तरुणींमध्ये डोके वर काढत आहे. धोकादायक आणि थरारक सेल्फी घेण्याची शर्यत सुरू आहे. प्रत्येकजण वेडा होत आहे. थरारक सेल्फीसाठी जेव्हा जीव धोक्यात येतो, तेव्हा ही आवड अनेकदा जीवघेणी ठरते. आजच्या युगात सेल्फी ही तरुणाई आणि किशोरवयीन मुलांची फॅशन आणि आवड बनली आहे. ते त्यांना हवे असलेले चित्र क्लिक करतात आणि सोशल नेटवर्किंग साइटवर तसेच व्हॉट्सअॅपवर त्यांच्या मित्रांसह शेअर करतात. हे त्यांच्या आनंदाची, फॅशनची आणि आधुनिक असण्याची भावना दर्शवते, यात शंका नाही की सेल्फी हा तुमची छायाचित्रे काढण्याचा सर्वोत्तम आणि सर्वात सोपा मार्ग आहे. हा सुवर्ण पैलू आहे, पण आणखी एक चिंताजनक बाब म्हणजे भारतात सेल्फीमुळे मृत्यूमुखी पडणाऱ्यांची संख्या झपाट्याने वाढत आहे. सेल्फीसाठी सर्व मर्यादा ओलांडणाऱ्यांसाठी तर परिस्थिती अधिकच धोकादायक आहे. सेल्फीपेक्षा आयुष्य जास्त महत्त्वाचे आहे हे ते विसरतात. सेल्फीचे भूत ज्यांना पछाडले आहे ते मानसिकदृष्ट्या अस्वस्थ असल्याचे अनेक प्रकरणांमध्ये दिसून आले. धोकादायक सेल्फी घेण्याच्या स्पर्धेत कोणाचा सेल्फी शेवटचा ठरेल हे कोणालाच माहीत नाही. त्याचे धोकादायक रूप समोर आल्यानंतर आता तरुणांना धोक्यापासून वाचवण्यासाठी कायद्याचा आधार घ्यावा लागणार आहे. समुद्राभोवती, नदीच्या काठावर, उंच पूल, पर्वत आणि रेल्वे रुळांभोवती असे इशारे दिले जातात की येथे सेल्फी घेणे निषिद्ध आहे. रेल्वेने हे ट्रॅक ‘नो सेल्फी झोन’ म्हणून घोषित केले आहेत. असे करणाऱ्यांना तुरुंगाची हवा खाण्यासोबतच दंडही भरावा लागू शकतो. प्रवाशांनाही धोक्यांबाबत सावध केले जाईल. कारण ट्रेनमध्ये प्रवास करताना धोकादायक पद्धतीने आणि ट्रॅकवर सेल्फी घेणे हे तरुणांच्या मृत्यूचे कारण बनले असून अनेक वेदनादायक अपघातांमध्ये तरुणांना आपला जीव गमवावा लागला आहे.

रेल्वे रुळावर ट्रेन येत असताना सेल्फी घेण्याचा वेडा छंद आजचे युवक  बाळगत आहे. रेल्वे रुळावर अनेक तरुणांनी सेल्फी घेण्याच्या नादात आपला जीव गमावलेला आहे.

अनेक खेदजनक, वेदनादायक अपघात घडले आहेत. म्हणूनच सेल्फी अपघात प्रवण भागात अशी खबरदारी आणि निर्बंध लागू केले पाहिजेत. भीषण अपघात घडले आहेत. म्हणूनच सेल्फी अपघात प्रवण भागात अशी खबरदारी आणि निर्बंध लागू केले पाहिजेत. भीषण अपघात घडले आहेत. म्हणूनच सेल्फी अपघात प्रवण भागात अशी खबरदारी आणि निर्बंध लागू केले पाहिजेत.

म्हणूनच सेल्फी अपघात प्रवण भागात अशी खबरदारी आणि निर्बंध लागू केले पाहिजेत.

सेल्फी काढण्याचं व्यसन एवढं डोक्यात का आहे, असा प्रश्न पडतो. दैनंदिन जीवनातील मनोरंजन किंवा नावीन्य हे मानसिक आरोग्यासाठी आवश्यक मानले जाते. पण अशा उपक्रमांचे रूपांतर प्राणघातक छंदात झाले, तर तो छंद सोडून देणे चांगले. अलीकडील अनेक अभ्यासांमध्ये, सेल्फी घेण्याच्या सवयीचे वर्णन एक मानसिक आजार म्हणून केले गेले आहे, ज्याचा बळी धोकादायक ठिकाणी वेगवेगळ्या मुद्रांमध्ये स्वत: चे फोटो काढण्यासाठी त्याचा जीव देखील गमावू शकतो याची काळजी घेत नाही. मानसोपचार तज्ज्ञांच्या मते, ‘सेल्फाइटिस’ ही एक अशी स्थिती आहे, ज्यामध्ये एखाद्या व्यक्तीने सेल्फी काढून सोशल मीडियावर पोस्ट न केल्यास अस्वस्थ वाटू लागते. याचा पुढचा शेवट या गोष्टीशी जोडला जातो की या सवयीला बळी पडलेले लोक सार्वजनिक ठिकाणी सामाजिक दिसतात, भरपूर चित्रे शेअर करतात, पण त्यांच्यातील आत्मविश्वासाचा कोपरा हळूहळू रिकामा होत जातो.

सेल्फीमुळे होणाऱ्या मृत्यूंबाबत दीड वर्षांपूर्वी केलेल्या अभ्यासानुसार, जगभरात सेल्फीमुळे होणाऱ्या मृत्यूंपैकी साठ टक्के मृत्यू हे एकट्या भारतात झाले आहेत. गंमत अशी की, जी सवय अशी झाली आहे, त्यावर कोणताही उपाय पुढे येत नाही, पण त्याचे भांडवल करण्यात बाजार कोणतीही कसर सोडत नाही. आज, स्मार्टफोनमध्ये रूपांतरित झालेल्या बहुतेक मोबाईलची विक्री वाढवण्यासाठी, कंपन्या जाहिरातीमध्ये त्यांच्या उत्पादनाचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे ‘सेल्फीसाठी सर्वोत्तम कॅमेरा’ हे सांगतात. अशा मोबाईलची जाहिरात करणारे सुप्रसिद्ध तारे त्यांच्या सेल्फीचा पैलू अधिक अधोरेखित करतात. अडचण अशी आहे की सेल्फी मोबाईलच्या जाहिरातीशी अशा माहितीचा समांतर प्रसार होत नाही. ज्याने लोकांना या छंदाच्या घातक धोक्याबद्दल सतर्क केले पाहिजे. ऑक्सफर्ड विद्यापीठाने सेल्फीची वर्ल्ड ऑफ द इयर म्हणून निवड केली आहे. परदेश दौऱ्यातील आपले पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांचा एक सेल्फीही खूप प्रसिद्ध झाला. त्याचा फटका तरुणांच्या मनाला बसला. प्रत्येक हातात पंख घेऊन मोबाईल आणि सेल्फीची फॅशन चालू आहे. त्याची क्रेझ आहे. राजकारणी आणि चित्रपटांनीही याचा प्रचार केला.

सेल्फी काढण्याची एकही संधी न सोडणाऱ्या अशा उत्कट तरुण आणि तरुणांची कमी नाही. अॅडव्हेंचर्स सेल्फी हे सुद्धा त्यांची प्रशंसा लुटण्याचे एक माध्यम असल्याचे दिसते. सोशल साइट्सच्या माध्यमातून त्यांच्या मित्रांना असे सेल्फी पाठवून त्यांना जास्तीत जास्त लोकप्रियता हवी असते. वेगवेगळ्या शैलीतील सेल्फी काढण्याची स्पर्धा आहे. चित्रपटांनीही त्याचे भरपूर प्रमोशन केले. बजरंगी भाईजान चित्रपटातील ‘चल बेटा सेल्फी लेले रे’ हे गाणे धमाकेदार गायले गेले. सेल्फीमुळे होणारे मृत्यू धक्कादायक आहेत. अपघातातून तरुणांनी धडा घेतला पाहिजे. ते पाहून वेडे होऊ नये. अशा रोमांचक आणि आश्चर्यकारक सेल्फीपासून दूर रहा जे जीवघेणे असू शकते. पालकांनीही आपल्या मुलांना जागरूक केले पाहिजे. जीव नसताना सेल्फी कुठून येणार? पक्षीही विशिष्ट ऋतूमध्ये घरटी बदलतात. पण माणूस आपल्या प्रवृत्ती आणि सवयी बदलत नाही. अपघात, दुर्दैव, तेव्हा त्याला त्याची प्रवृत्ती, छंद आणि सवयी बदलण्यास भाग पाडले जाते. त्याला दुर्दैव आणि मृत्यूचा सामना करावा लागतो. पक्ष्यांचा हा संदेश समजून घेऊन जीवघेण्या सेल्फीच्या ट्रेंडला आवर घालण्यासाठी वेळीच जागे होण्याची गरज आहे.

९५६१५९४३०६