Tag: #ग्रामीण जीवन

तळेगावची धग...मी पंचाहत्तर साली नागपुरात असताना एका वाचनालयात उद्धव ज. शेळकेंची ' धग ' कादंबरी माझ्या हातात पडली. खरं तर पाच वर्षांपासून मी ह्या पुस्तकाच्या शोधत होतो. पण सापडत नव्हते. त्याला कारणही तसेच होते. काय झाले की एकदा आई वडिलांचे खूप भांडण झाले. अधूनमधून ते व्हायचेच. असे भांडण झाले की वडील रागे भरत. मग त्यांचे जेवण बंद, म्हणजे उपोषण. अशी उपोषणं आणि सत्याग्रह घराघरातून सुरू असतातच. नवराबायकोचे भांडण झाले की दोघांपैकी एक रुसतो आणि दुसरा समजावत राहतो.वडील उपोषणाला बसले की त्यांना समजावण्याची जबाबदारी माझ्याकडे असे. खूप प्रयत्नानंतर ते उपोषण सोडायला राजी होत. आधी आईची खूप निंदा करत , मी हो ला हो लावत ऐकून घेई. मत प्रदर्शन मात्र करत नसे. कारण आईची बाजू घेतली तर त्यांचा राग अजूनच वाढण्याची भीती. आईच्या निंदेत सहभागी झालो तरीही पंचाईत. कारण आई स्वयंपाक खोलीच्या दाराआड बसून सारे ...

झुणका भाकर या शब्दात महाराष्ट्राच्या ग्रामीण जीवनाची सगळी कहाणी दडलेली आहे. शेतकऱ्यांच्या डब्यातला सोपा तुकडा, मजुराच्या पोटाला कळकळीने दिलेले सांत्वन, आणि जत्रा-उत्सवात वाटलेली साधी तृप्ती हे सर्व एका प्लेटमध्ये साठवलेले दिसते. पण आजच्या बदलत्या काळात हा साधा अन्नाचा तुकडा शहरातील बुटीक रेस्टॉरण्टच्या मेन्यूमध्ये ‘ट्रेंड’ म्हणून दिसतो. झुणका भाकरच्या इतिहासापासून त्याच्या सामाजिक व सांस्कृतिक अर्थापर्यंत, आणि या बदललेल्या रूपाचे दुःखद सत्य.झुणका भाकर: साधेपणातला शक्तीपोषक अन्नझुणका म्हणजे बेसन. भाकर म्हणजे ज्वारी, बाजरी किंवा गहूची भाकरी. एकत्रितपणे हे असं अन्न आहे जे कमी खर्चात पौष्टिकता देतं. झुणक्यामध्ये प्रथिने, उर्जा या सगळ्याचं संतुलन साधलं जातं. शेतात राबणाऱ्या लोकांसाठी हे केवळ जेवण नाही ते तन-मनाला टिकवणारे अन्न आहे.गरिबांच्या आयुष्यात झुणका भाकरची भूमिकाशेतक...