Story

पेढी नदीच्या काठावर वसलेलं एक गाव होतं, डोंगर-दऱ्याच्या माथ्यावरुन सूर्यनारायण डोकावत होता, कोंबड्याची बाग ऐकून शेवंता उठली, डोळे पुशीत तिनं चुलीत लाकडं लावली अर्धा कप चहा घेतला, तोवर  कमलाचा आवाज आला "शेवंते कुठे आहेस वं! झालं  नाही का बाप्पा"... शेवंतानं झपाट्यानं आपलं कामं उरकवलं. "हो तुम्ही व्हा समोर, मी येतोच मागूनं" असं म्हणत शेवंतानं आपली शिदोरी बांधली, अन निंघाली कमलासोबत कामाले. कमला तिच्या सोबत बोलत होती, पण शेवंताच्या डोक्यात ईचाराचं कावूर माजलं होतं. "काय वं शेवंते, दोन दिवसांच्या भांड्याचा होका आहे, चालशीन काय वं ? शेवंताची तंद्री तुटली हो हो ,माय चालू नाही तं सांगू कोणाले मले थोडं  राणीवाणी घरात बसता येते, रातंदिस काम केल्या बिगर तीन-तीन पोरी थोड्याच उजयाच्या राहिल्या. "बालीच्या बापाले कायी कराले लाव नं, तो काय निरा पसरलाच रायते काय ?" जाऊ देनं माय!, काय करतं कर्माचे भोग हाये...

" मी जगदीश महाजन. मी रिटायर्ड क्लास वन आँफिसर आहे. ही आमची पहिलीच फाँरेन टूर आहे" बँकाँकच्या हाँटेलमध्ये मी सगळ्या ग्रुपला माझी ओळख करुन दिली."साहेबांनी त्यांची अपूरी ओळख आपल्याला करुन दिलीये." आमचा ग्रुप लिडर सर्वांना सांगू लागला. "तुम्हाला कल्पना नसेल पण साहेबांचे आपल्या मुख्यमंत्र्यांशी खुप जवळचे संबंध आहेत. आमदार, खासदारांसोबत तर त्यांची रोजची बैठक असते"सगळ्यांनी टाळ्या वाजवल्या. मी मनातून खुष झालो पण मी तसं चेहऱ्यावर दाखवलं नाहीं. हळूहळू सगळे आपला परीचय करुन देऊ लागले. बऱ्याच जणांची ही पहिलीच विदेशवारी होती तर काही जणांची दुसरी किंवा तिसरी. सर्वात शेवटी एक साधारण कपडे घातलेला एक माणूस उभा राहिला. त्यांच्या कपड्यांमुळे म्हणा किंवा सगळ्यांना जेवणाचे वेध लागले होते त्यामुळे म्हणा कुणी त्याला गांभीर्याने घेण्याच्या मुडमध्ये नव्हतं."मी सदानंद पाठक आणि ही माझी पत्नी मीनाक्षी पाठक. म...

रोज भल्या पहाटेच उठून सडासारवण करणारी, गोठयातले शेण काढून गाई वासरांना चारा टाकून त्यांना मायेने कुरवळणारी लक्ष्मी, आज सूर्य माथ्यावर आला तरी झोपेतून उठली नव्हती.दावणीची वासरे प्रेम पान्ह्या साठी हंबरत होती, पिल्लांच्या हाकेला साद घालणाऱ्या त्या माऊल्यांच्या आवाजाने परिसर दुमदुमला होता.माय लेकरात जणू हंबरण्याची जुगलबंदी चालली असावी, असा भास त्यावेळी होत होता.मात्र लक्ष्मी अजूनही गाढ झोपेतच होती, हा सर्व प्रकार पाहून लक्ष्मीची सासू पार्वती चिडून लक्ष्मीला हाका मारू लागते. लक्षमे, ओ लक्ष्मे....... आज तुले उठा लागतं नाई का वं..! कामं पळ्ळे सारे, ते काय तुवा बाप करीनं काय...? सासूच्या एका शब्दावर नाचणारी लक्ष्मी, आज मात्र सासूचे एवढे रागाचे बोल ऐकूनही उठतं नव्हती. तेंव्हा मात्र पार्वतीचा पारा चढला,आणि ती रागाने लालबुंद होऊन लक्ष्मी जवळ गेली. ओ लक्षमे उठ...! अथी आमच्या जीवाले घोर लावून टरं पसरल...

तो अजूनही शांतच होता. तसा त्याचा संयम तुटायला लागला होता. परंतू तो अजूनही धीर धरुन होता. मात्र तो जरी संयम बाळगून असला तरी त्याला त्याच्या संयमाचा केव्हा स्फोट होईल ते काही सांगता येत नव्हते. अक्षय त्याचं नाव होतं. अक्षय थोडा हूशारच होता. तसा थोडासा श्रीमंतही. पण त्याला आपल्या श्रीमंतीचा गर्व नव्हता. तो तर चूप होता. अक्षयजवळ मालमत्ता होती. तो मालमत्तेला आपल्या शरीरापेक्षाही जास्त जपत होता. एरवी सर्व मालमत्ता ह्या सुरक्षीत होत्या. पण अक्षयची अशीही एक मालमत्ता, जी थोडी समस्येत होती. त्याच्या जागेत शेजारच्या माणसानं घर बांधलं होतं. त्यानं जणू मोजमाप न करता बांधकाम केलं होतं. आज तेच बांधकाम त्याच्या जागेत असल्यानं अक्षयला तोडायचं होतं. पण शेजारचा व्यक्ती ते बांधकाम तोडत नसल्यानं तो परेशान होता. अक्षय सुशिक्षीतही होता. त्याचबरोबर पैशानं सपन्नच होता. पण तो विचारी असल्यानं चूप होता. त्याचं कारणंह...

नसबंदीला खुप महत्व होतं. कारण जर मुलं जास्त पैदा झाल्यास त्याचं शिक्षण, खानपानं,कपडेलत्ते याच्या सोयी बरोबर मिळत नाही असं सर्वांना वाटत होतं. त्यामुळं लोकं नसबंदी करीत होते. त्या नसबंदी करण्यामागे उद्देश एकच होता. तो म्हणजे स्रीयांना कुटूंबनियोजन शस्रक्रियेचा जास्त त्रास होतो. तेवढा पुरुषांना होत नाही. काही लोकं केवळ मुलीही झाल्या असतील तरी एक किंवा दोन मुलींवरच कुटूंबवाढीला कात्री लावत असत. परंतू असं ते घर की त्या घरात मुलगा हवा मुलगी नको या उद्देशाला खतपाणी भेटत होतं. नव्हे तर त्यासाठी त्यांनी सहा मुली पैदा केल्या होत्या. स्नेहा लहान होती. तेव्हापासूनच तिनं स्वप्न रंगवली होती. तसं पाहता त्या सात मुली होत्या. मुलाच्या हव्यासानं तिच्या बानं सात मुली एकामागून एक जन्मास घातल्या. शेवटी मुलगा न झाल्यानं पर्याय नाही म्हणून नसबंदीची कल्पना सुचली. मोहनीशनं त्यानंतर नसबंदी केली. आपण एवढे मुलं पैदा...

सुषमा नावाची ती मुलगी. मुलगी स्वभावानं तशी वात्रटच होती. त्यातच ती आता वयात आली होती. सुषमा जशी वयात आली. तशी तिची शान फारच वाढली होती. चेह-यावर फ्रेशवाश तसेच डोळ्याला काजळ ओठाला ओष्ठरंग लावून अगदी पुर्ण शरीरसौंद् यात राहणं तिला आवडत होतं. त्यातच तोकडे कपडे घालून ती वस्तीतही मिरवत होती. सुषमा लहानपणापासूनच तोकडे कपडे वापरत होती. लहानपणी ठीक होतं. पण आता ती मोठी झाली होती. त्यातच तिच्या तरुणपणाच्या काळात तोकडे कपडे घालण्याला घरच्या कुणाचाच विरोध नव्हता. मात्र वस्तीतील लोकं त्यावर काहीबाही बोलत. तसं पाहता एकदा वस्तीतील एका व्यक्तीनं तिच्या आईला व तिला त्याबद्दल टोकलं. परंतू फैशनेबल राहण्याच्या सवयीनं सुषमा काही केल्या कुणाचं ऐकायला तयार नव्हती वा तिची आईही त्याबद्दल त्या वस्तीतील माणसाला नाही ते बोलली. ते बोलणं सर्वांनी न्याहाळलं होतं. आता ती फैशनेबल राहो की कशीही वागो, लोकं तिला आता बोलत नव...

तो व्हँलेंटाईनचा दिवस. त्याच दिवशी ते दोघं भेटले होते. त्याच दिवशी त्यानं आपल्या पत्नीला लाल फुल देवून ओळख करुन दिली होती. तशी त्याला मुलीशी बोलायला खुप भीती वाटायची. पण ते फुल देतांना आज त्यानं धाडस दाखवलं होतं. त्याला काय माहित होतं की तेच लाल फुल....... त्याचा लाल रंग असल्यानं व लाल रंग धोक्याचं प्रतिक असल्यानं तो लाल रंग आपल्याला धोका देईल. त्याच लाल रंगानं नव्हे तर त्या लाल गुलाबानंच त्याच्या जीवनाची राखरांगोळी केली होती. आज त्याला सगळंच आठवत होतं. सकाळी उठल्यापासूनच तो उदास होता. ती तरुणाईची आठवण आणि तो लाल रंगाचा गुलाब देणं. हीच आठवण त्याला काही स्वस्थ बसू देत नव्हती. कारण आज त्याची पत्नी त्याच्याजवळ नसून त्याला सोडून दूर कुठेतरी राहायला गेली होती.अलिकडे बहुतेक घराघरात असंच घडत असलेलं चित्र दिसतं. पती भ्रष्टाचार करुन किंवा उलटी सीधी कामं करुन पैसा कमवीत असतो आणि तो पैसा आपल्या पत्नी...

तिचं नाव सपना होतं. सपना नावाप्रमाणेच होती. ती त्याला आशा दाखवीत होती. नव्हे तर उर्जाही देत होती. सपना केव्हा भेटली, कुठं भेटली हा वाढत्या वयानुसार त्याला आजही आठवत नव्हतं. पण ती त्याची मैत्रीण होती. तसं पाहता मैत्री ही कुणाशीही होवू शकते. बहिणीशी, आईशी, भावाशीही. कुटूंबातही आपण मित्रत्वाच्या भावनेनं जोपर्यंत वागत नाहीत. तोपर्यंत आपल्याला आपले सुखदुख कोणाला सांगता येत नाही. त्यावर तोडगाही निघत नाही. तसंच सपनाच्या बाबतीतही घडत होतं. ती दुःखी होती. पण तिच्या चेह-यावर अजिबात दुःख नव्हतं. भुमेश असाच व्यक्ती. तो लेखक होता. त्याला लिहिणं आवडत होतं. त्याच्या पुस्तकाही प्रसिद्ध झाल्या होत्या. तसा तो नावारुपाला येत होता. तो दररोजच लेख लिहित होता. जे जे तो अनुभवत होता. ते तो कागदावर उतरवीत होता. कधी कधी लिहितांना त्याला कंटाळा यायचा. तेव्हा तो सपनाशी व्हाट्सअपवर बोलायचा. सपना लगेच त्याला प्रतिसाद द्...

आज त्या अधिका-याजवळ भरपूर मालमत्ता होती. सर्व मालमत्ता ही भ्रष्टाचारानं मिळविलेली. त्याला सर्व कर्मचारी घाबरत होते. कारण तो गुंड्यांसारखी त्या कर्मचा-यांकडून खंडणी वसूल करायचा. एखाद्या कर्मचा-यांनं खंडणी न दिल्यास त्याला भयंकर त्रास दिला जाई. त्यांचा पगारही अनिश्चीत कालावधीसाठी बंद केला जाई. तसेच त्याच्या बढत्या, वरीष्ठ श्रेण्याही बंद केल्या जाई. तसा तो जाणूनबुजून कोणाच्याही वाट्याला जात असे. त्यात त्याला मजा वाटायची. नव्हे तर न्यायालयात खटला दाखल केल्यानंतर अशा कर्मचा-यांकडून मिळालेल्या खंडणीतील दहा टक्के भाग इतर कोर्ट व पोलिसस्टेशनच्या कामासाठी तो अधिकारी खर्च करीत असे. हा त्याचा व्यापार जरी असला तरी त्याला व्यापार म्हणून सिद्ध करता येत नव्हतं. तो न्यायालयातील कमरा. सुहास पाय-या चढून तिथं आला होता. त्याला धाप लागली होती. कारण तो कमरा फारच उंचावर होता. त्यामुळं त्याला पाय-या चढाव्या लागल्...

शैलाकाकू व मंदा वहिनी भिकाऱ्याला जेवण द्यायला निघाल्या. रात्रीचे आठ वाजले होते. रस्ता ओलांडताच समोर भिकारी बसलेलाच होता. दोघींनी आणलेले जेवण त्या भिकाऱ्याच्या पुढ्यात ठेवले. त्याला बोललेले काही समजत नव्हते. त्यावरून तो मुका किंवा बहिरा असण्याची शंका वाटत होती. जेवण देऊन दोघी मागे वळणार एवढ्यात राजे वाहिनी समोर आल्या. म्हणून शैलाकाकू व मंदावहिनी तिथेच उभ्या राहिल्या. " काय म्हणता शैलाकाकू----? बऱ्याच दिवसांनी दिसली तुमची जोडी----" राजे वाहिनी हसत हसत म्हणाल्या. " नाही हो---आम्ही तर हा भिकारी आल्यापासून रोज येतो या भिकाऱ्याला जेवण द्यायला---" शैलाकाकू म्हणाल्या. " बरं आहे या भिकाऱ्याचे---मी रोज बघते या भिकाऱ्याला---कधी इकडे तर कधी आमच्या इथे तर कधी चहाच्या टपरीवर बसलेला असतो. काय करणार बिचारा----? लोकं रोज त्याला हाकलवून लावतात. सकाळचं जेवणाचे पाकीट एक पोलीस आणून देतो. काय क...