महिलांसाठी मासिक पाळी नियमित ठेवणे फार महत्त्वाचे आहे. जर हे नियमित नसेल तर इतर अनेक शारीरिक समस्या उद्भवू शकतात. तसे मासिक पाळी २-४ दिवस मागेपुढे होणे सामान्य आहे. काही स्त्रियांमध्ये पाळीचा काळ निश्‍चित नसतो. जर त्यांची मासिक पाळी एका विशिष्ट वेळेत न येता खूप कालांतराने येत असेल तर या मागे अनेक कारणे असू शकतात.
अनियमित दिनक्रम आणि चुकीचा आहार : मासिक पाळीचे चक्र बदलण्याचे सर्वात मोठे कारण अनियमित जीवनशैली आहे. सुस्त जीवनशैलीमुळे शरीराच्या संप्रेरकांवर देखील परिणाम होतो. अनियमित दिनक्रमांमध्ये व्यायाम न करणे, वेळेवर झोप न घेणे, वेळेवर न खाणे इत्यादींचा समावेश आहे.उच्च तणाव आणि झोपेच्या कमतरतेमुळे देखील मासिक पाळीवर परिणाम होऊ शकतो. या व्यतिरिक्त म्हातारपणाचा किंवा तरुणपणाचा परिणामही मासिक पाळीवर दिसून येतो. ज्या स्त्रियांचे वय ४0 पेक्षा जास्त आहे त्यांना रजोनवृत्ती पूर्वी मासिक पाळीमध्ये अनियमितता असू शकते. या व्यतिरिक्त तरुण स्त्रियांमध्ये संप्रेरक बदलांमुळे देखील मासिक पाळीत विलंब होऊ शकतो.
लठ्ठपणा जास्त असलेल्या स्त्रियांमध्ये मासिक पाळी अनियमित असू शकते. बर्‍याच स्त्रियांमध्ये जास्त वजनांमुळे थायरॉईडची पातळी असंतुलित होऊ लागते, यामुळे मासिक पाळीवर परिणाम होतो.
- पोलिसिस्टिक ओव्हरी सिंड्रोम : पॉलिसिस्टिक अंडाशय सिंड्रोम हा गर्भाशयाचा रोग आहे ज्यामुळे मासिक पाळीमध्ये अनियमितता उद्भवते. काही आजारांमुळे मासिक पाळीत विलंब होऊ शकतो.
- गर्भनिरोधक औषधे : ज्या स्त्रिया बहुतेक गर्भनिरोधक गोळ्या वापरतात त्यांनादेखील मासिक पाळीशी संबंधित अनियमितता आढळते. वास्तविक गर्भ निरोधक गोळ्या शरीरातील संप्रेरकांवर परिणाम करतात.
- अनियमित मासिक पाळीवर हा आहे उपचार : शिस्तबद्ध दिनक्रमाचे अनुसरण करा: मासिक पाळीच्या दिरंगाईची सर्व कारणे लक्षात ठेवून, नित्यक्रम आयोजित करणे, शिस्तबद्ध ठेवणे आणि तणाव मुक्त राहण्याचा प्रयत्न करणे खूप महत्त्वाचे आहे. नियमित व्यायाम करा आणि प्राणायाम करा आणि सकाळी फिरायला जा, जेणेकरून शरीरात पुरेसा प्राणवायू वाहू शकेल. प्रथिने आणि जीवनसत्त्वंयुक्त आहार घ्या. पुरेशी झोप घ्या जेणेकरून आरोग्य चांगले राहील.
- वजन नियंत्रित करण्याचा प्रयत्न करा : वजन वाढल्यास शरीराला अधिक इन्सुलिन तयार करण्याची आवश्यकता असते, ज्यामुळे मासिक पाळीत उशीर होतो. त्यामुळे वजन नियंत्रित ठेवण्याचा प्रयत्न करा, यासाठी व्यायामासह वजन कमी करण्यात मदत करणारा आहार घ्या.
- डॉक्टरांचा सल्ला देखील आवश्यक : शरीरात संप्रेरक बदलांमुळे बर्‍याचदा मासिक पाळीला उशीर होऊ शकतो. यासाठी डॉक्टर त्यावर योग्य उपचार करू शकतात. म्हणून अशी कोणतीही समस्या असल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे. योग्य समस्या तसेच योग्य उपचारांद्वारे डॉक्टर ही समस्या दूर करू शकतात. बर्‍याच वेळा महिला गर्भाशयाच्या संबंधित आजारांना समजण्यास असर्मथ असतात आणि मासिक पाळीच्या उशीराबद्दल काळजीत असतात. अशा परिस्थितीत डॉक्टर या समस्या समजून योग्य सल्ला देऊन यावर उपचार करण्यास मदत करू शकतात.
हे वाचा – महात्मा फुले यांचे शैक्षणिक कार्य व ग्रंथसंपदा