तरुणाईचे लग्न जुळे ना.!
तरुणाईचे लग्न जुळणे हा एक सामाजिक आणि मानसिक दृष्टीकोनातून अत्यंत महत्वाचा विषय आहे. भारतीय समाजामध्ये लग्न हा एक पवित्र आणि महत्त्वपूर्ण घटक मानला जातो. पूर्वीच्या काळी, विवाह हा कुटुंबाचे, समाजाचे आणि देशाचे पालनपोषण करणारा एक आधारस्तंभ होता. तरुण वयात एकमेकांशी जुळणारे विवाह हे समाजाच्या नैतिकतेचे, संस्कृतीचे आणि परंपरेचे पालन करत होते. त्याचबरोबर प्रेमविवाह, जो आजच्या काळात स्वीकारला जातो, पूर्वी फारसा सामान्य नव्हता. प्रेम, मैत्री आणि भावना इत्यादी गोष्टी विवाहाच्या पारंपरिक संकल्पनांमध्ये येत नव्हत्या.
आजच्या तरुणाईची जीवनशैली आणि विचारधारा पूर्वीच्या पिढीच्या तुलनेत खूप वेगळी आहे. मोबाईल, इंटरनेट आणि सोशल मीडिया यांच्या माध्यमातून साऱ्या जगाशी कनेक्ट होणे हे एका बाजूला सुविधा असले तरी दुसऱ्या बाजूला जीवनशैलीला प्रगल्भतेसाठी पुरेसा वेळ देणे आणि कुटुंबाशी संवाद साधणे या बाबी कमी होत आहे. आपल्या जीवनातील प्राथमिकता ही काम, करिअर, आणि स्वतःच्या आनंदावर अधिक केंद्रित असते. लग्नाला ते इतकं महत्त्व देत नाहीत आणि त्यासाठी योग्य जोडीदार कसा असावा हे ठरवणेही एक मोठं आव्हान होऊ शकते.
आपल्या कुटुंबाची भूमिका लग्न ठरवण्यात महत्वाची आहे. पारंपरिक भारतीय कुटुंबांमध्ये, लग्न जुळवण्याच्या संदर्भात कुटुंबीयांचा मोठा हस्तक्षेप असतो. कुटुंबाची प्रतिष्ठा, वय, जाती, आर्थिक स्थिती इत्यादी सर्व गोष्टींचा विचार केला जातो. पण आजच्या तरुणाईला त्याचे परिणाम समजतात. त्यांना स्वतःच्या पसंतीवर जास्त विश्वास आहे आणि यामुळे कुटुंबाच्या हस्तक्षेपाला विरोध होऊ शकतो. यामुळे कधी कधी त्यांचं लग्न जुळत नाही. त्यांना समजायला लागते की, “लग्न म्हणजे नुसतं दोन कुटुंबांची एकत्र येणं नाही, तर दोन व्यक्तींमध्ये असलेली चांगली आणि मजबूत आपुलकी असायला हवी.”
आजकाल प्रेमाच्या आधारे लग्नाची संकल्पना प्रचलित झाली आहे. तरुणाईच्या मनामध्ये प्रेमाच्या विचाराने आणि आकर्षणाच्या आधारावर असं लग्न जुळवण्याचा प्रयत्न होतो. यामध्ये काही वेळा ओढून-ताणून केलेली विवाहेच्छा आणि आकर्षण, जीवनभर टिकणाऱ्या प्रेमाच्या अंशांसोबत जुळवण्यासाठी पुरेशी वेळ घेतली जात नाही. एकमेकांच्या भावना आणि विचारांमध्ये खोलाई नसल्याने, आणि जरा कोणी वाद घातला की त्यांच्यात सुसंवाद आणि विश्वासाची कमतरता झाल्याने, बरेच लग्न केवळ काही महिन्यांतच तुटतात.
आजची तरुणाई अधिकतर उच्च शिक्षण घेत आहे आणि एक ठराविक करिअरची दिशा घेत आहे. बऱ्याच वेळा, करिअर आणि योग्य त्या स्थिरतेच्या शोधात असलेल्या तरुणांना लग्नाच्या बाबतीत फारसा विचार करण्याची वेळ मिळत नाही. त्यांना असं वाटतं की, “पूर्वीचा काळ वेगळा होता, तेव्हा लोक लग्न करायचे आणि नंतर त्यांच्या जीवनात एक स्थिरता आली. आजकालचा काळ वेगळा आहे.” परिणामी, करिअरच्या दबावामुळे ते लग्न टाळतात किंवा त्याला प्राथमिकता देत नाहीत. त्याचसोबत, एकमेकांना ओळखण्यासाठी वेळ न मिळाल्यामुळे, योग्य जोडीदार शोधण्यात अडचणी येतात.
हे वाचा – स्थूलतेचे दुष्परिणाम जाणा ..!
आजच्या पिढीला त्यांच्या जीवनातील निर्णय घेण्याची स्वतंत्रता महत्त्वाची वाटते. विवाह हा एक असा निर्णय असावा जो दोन व्यक्तींनी स्वतःच्या इच्छेनुसार घेतला पाहिजे. यासाठी त्यांना एकमेकांना समजून घेणे, त्यांचे महत्व समजून घेणे, तसेच जीवनातील एकमेकांच्या अपेक्षांची पूर्तता करणं अत्यंत महत्त्वाचं आहे. पूर्वीच्या पिढीच्या तुलनेत, आजच्या पिढीला त्यांचे स्वतंत्र व्यक्तिमत्व आणि विचार अधिक महत्त्वाचे वाटतात. त्यामुळे त्यांचे लग्न जुळवण्याच्या दृष्टिकोनात एक प्रकारचा बदल दिसतो.
समाजात एक प्रकारच्या आर्थिक, सांस्कृतिक आणि सामाजिक बदलांचे प्रमाण वाढले आहे. कुटुंबातील व्यवस्थेसंबंधी असलेल्या पारंपरिक विचारधारामध्ये बदल झाला आहे. काही लोक पिढ्यानपिढ्या चालत आलेल्या धारेने वागू इच्छित नाहीत, तर दुसऱ्या बाजूला त्यांना संपूर्ण स्वतःचे जीवन आणि त्यातील सर्व निर्णय स्वतंत्रपणे घेण्याची इच्छा आहे. यामुळे, ‘समाजाच्या आणि कुटुंबाच्या दृष्टीने योग्य असलेले लग्न’ आणि ‘स्वतंत्र विचारधारेला अनुसरून केलेले लग्न’ यामध्ये तफावत निर्माण झाली आहे. त्यामुळे या दोन्ही वेगवेगळ्या मानसिकता असलेल्या पिढ्यांमध्ये एकमेकांचे वागणे जुळवण्यासाठी संघर्ष होतो.
तरुणाईचे लग्न जुळवण्याचे सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे संवाद, विश्वास आणि एकमेकांची समजूत घालणे. बदलत्या जीवनशैलीला अनुकूल ठरलेल्या जोडीदाराची निवड करणं हे जर योग्य असेल, तर कुटुंबाच्या संस्कारांचा आदर ठेवणं, एकमेकांमध्ये असलेल्या गुणांचा स्वीकार करणं आणि आपल्या कुटुंबाची आणि संस्कृतीची आदर्श भावना जपणं आवश्यक आहे. कधी कधी, समाज आणि कुटुंबीयांच्या अपेक्षांमध्ये थोडा समतोल साधणं आणि एकमेकांच्या मतांचा आदर करणं आवश्यक असतो.
आजच्या तरुणाईला हे समजून घेतलं पाहिजे की, लग्न म्हणजे फक्त दोन व्यक्तींचं एकत्र येणं नाही, तर एक सुंदर नवा आरंभ आहे जो दोघांनाही जीवनभर पंख देईल, त्यांच्यातील प्रेम आणि समर्पण टिकवून ठेवेल. त्यामुळे ज्या मार्गाने ही पिढी लग्न जुळवेल, तो मार्ग कायमचा ठरेल, त्यात प्रेम आणि त्याग असावा लागतो..!
बंडूकुमार धवणे
संपादक